दहा एकरांतील जांभूळवनातून समृद्धी 

नगर जिल्ह्यात उंबरी बाळापूर येथील नावंदर कुटुंबाने काही वर्षांपूर्वी उसासारख्या पिकात बदल करून जांभूळ पिकाचा पर्याय निवडला. आज दहा एकरांत जांभळाच्या पाचशे झाडांचे जांभूळवन त्यांनी फुलवले आहे. कमी खर्च, कमी पाणी व कमी देखभालीत या पिकाने त्यांच्या फळबागकेंद्रित शेतीचे अर्थकारण सक्षम केले आ हे.  नगर जिल्ह्यात संगमनेर तालुक्यातील प्रवरा नदीच्या परिसरात उंबरी बाळापूर हे बागायती गाव वसले आहे. निळवंडे, भंडारदरा धरणामुळे पाण्याची बऱ्यापैकी उपलब्धता असल्याने उसाचे सर्वाधिक पीक घेतले जाते. जुन्या काळातील बीएस्सी केमिस्ट्रीची पदवी घेतलेले पोपटलाल नावंदर हे गावातील प्रयोगशील शेतकरी म्हणून ओळखले जातात. त्यांची वीस एकर शेती आहे.  जांभळाची लागवड  दुष्काळ, पाणीटंचाई, दरांचा बेभरवसा आदी बाबींची वेळीच चाहूल घेत पोपटलाल यांनी पीकपद्धतीत बदल करण्याचे ठरवले. त्या अनुषंगाने बाजारात मागणी असलेले, मात्र कमी स्पर्धा असलेले पीक निवडण्याला प्राधान्य दिले. त्यातून जांभूळ हे पीक महत्त्वाचे वाटले. दापोली येथील डॉ. बाळासाहेब सावंत कोकण कृषी विद्यापीठाने संशोधित केलेल्या कोकण बहाडोली या जातीची लागवड करण्याचे ठरवले.  पालघर येथील शासकीय नर्सरीतून रोपे आणली.  जांभूळ व अन्य शेती व्यवस्थापन - दृष्टिक्षेपात 

जांभूळ उत्पादन व दर 

सेंद्रिय घटकांनी वाढवली गुणवत्ता 

फळबागकेंद्रित शेती  पोपटलाल यांच्याकडे सुमारे तीस वर्षांहून अधिक वयाची चिकूची झाडे आहेत. सध्या प्रतिझाड ५०० ते ८०० किलोपर्यंत मोठ्या संख्येने फळे लगडलेली पाहण्यास मिळतात. स्थानिक बाजारपेठेत त्यांची दहा ते पंधरा रुपये प्रतिकिलोने विक्री करतात. सुमारे पाच एकरांत साडेसात वर्षे वयापासून ते एक वर्ष वयापर्यंतची लखनौ ४९ जातीच्या पेरूची लागवडही मिडो ऑर्चर्ड पद्धतीने पाहण्यास मिळते. एकूण सुमारे ४५०० झाडे आहेत. पेरूचे प्रतिझाड १५ ते २० किलो उत्पादन मिळते. २० ते २५ रुपये प्रतिकिलो दर मिळतो.  पेरूची शासकीय परवाना असलेली रोपवाटिकादेखील आहे. वर्षाला पन्नास हजार रोपेनिर्मितीची त्यांची क्षमता आहे. एका एकरात दहा वर्षांपूर्वी नारळाच्या १०० झाडांची लागवड केली आहे. प्रतिझाडापासून वर्षभरात साधारणतः शंभर शहाळे मिळतात. शहाळ्यांची वीस रुपये प्रतिनगाप्रमाणे विक्री होते. एकंदरीत फळबागेने कुटुंबासाठी मोठा आर्थिक स्रोत तयार केला आहे.  शैलजाताईंचा गौरव  जांभूळ व फळबाग शेतीत नाव मिळवलेल्या सौ. शैलजा नावंदर यांचे सामाजिक कार्यातही योगदान आहे. महिला सक्षमीकरणासाठी जनसेवा फाउंडेशनमध्ये त्यांनी दोन वर्षे काम केले आहे. यापूर्वी सेंद्रिय शेतीत कृषिभूषण, जिल्हा परिषदेचा आदर्श शेतकरी, साईरत्न, तसेच २०१४ मध्ये जागतिक अन्न संघटनेतर्फे मॉडेल फार्मर ऑफ इंडिया आदी पुरस्कारांनी त्यांना सन्मानित करण्यात आले आहे. पोपटलाल यांनी शेतीच्या जोरावरच उच्चशिक्षण दिलेल्या आपल्या मुलींपैकी एक अमेरिकेत, एक ओमान येथे विवाहानंतर वास्तव्यास आहे. एक अभियंता मुलगी पुणे येथे आहे.  आगामी नियोजन 

संपर्क - अजय नावंदर - ८९७५८९६६०६