अतीव संघर्षातून एकात्मिक बहुविध शेतीत उमटवला ठसा

दापोरी (जि. जळगाव) येथील पाटील कुटुंबातील पाचही बंधूंना कुटुंब चालविण्यासाठी खडतर कष्ट करावे लागले. मजुरी, टेलरिंग, पाटचाऱ्या खोदणे, पशुधन चारणे आदी कामांमधून संघर्षाचे जिणे त्यांच्या वाट्याला आले. पण शेती व त्यातील व्यवस्थापन हाच पर्याय त्यांचे आयुष्य पालटवण्यासाठी कारणीभूत ठरला. कष्टी, जिद्दी, मनमिळाऊ व प्रयोगशील वृत्तीतून त्यांनी १५ एकर शेती ९० एकरांवर नेली. केळी, कापूस, दुग्ध व्यवसाय अशा एकात्मिक शेतीतून कुटुंबाने साधलेली प्रगती प्रशंसनीय आहे.  जळगाव जिल्ह्यात दापोरी हे एरंडोल तालुक्‍यातील शेवटचे गाव. या गावात जायला व्यवस्थित रस्ते नाहीत. जळगावकडून बांभोरी (ता. धरणगाव) मार्गे जाताना रवंजा व खेडी खुर्द दरम्यानचा कच्चा, खडीचा रस्ता पार करून जावे लागते. अनेक ग्रामस्थ गिरणा नदी ओलांडून दापोरा (ता. जळगाव) येथे जातात. तेथून जळगावला येतात. रस्ते वाहतूक व्यवस्था तसेच इंटरनेटची सुविधादेखील गावात व्यवस्थित नाही. अशा प्रतिकूल परिस्थितीत गावातील पाच पाटील बंधूंनी आपली एकात्मिक व बहुविध पिकांची शेती फुलविली आहे.  पाटील बंधूंचे खडतर प्रयत्न  गिरणाकाठामुळे जलसाठे मुबलक आहेत. जमीन काळी कसदार, मध्यम आहे. पाटील बंधूंची पूर्वी १५ एकर शेती होती. वडील माधव कोरडवाहू शेती कसायचे. सर्व बंधू शेतीत वडिलांना मदत करायचे. जनावरांचे संगोपन करायचे. पावसाळ्यात दोन बंधू पशुधन चराईला जायचे. अन्य बंधू मजुरीदेखील करायचे. सर्वच अल्पशिक्षित. थोरले पुंडलिक यांनी छोटा व्यवसाय करण्याची धडपड केली. गावापासून गिरणा नदी पलीकडील शिरलोली गावात आठ वर्षे ‘टेलरिंग’ व्यवसाय केला. पाटचाऱ्या खोदल्या. गावातच जमेल ते काबाड कष्ट केले.  शेतीतून प्रगती  अशातच १९७२ मध्ये शेतीसाठी विजेची व्यवस्था झाली. पाटील बंधूंनी आपल्याकडील रक्कम, काही मदत यातून विहीर खोदली. सगळे आणखी उमेदीने, हिंमतीने राबू लागले. उत्पन्नाचे स्रोत वाढवण्याची संधी त्यांना भाडेतत्त्वावरील शेतीतून मिळाली. त्यातून भाजीपाला, रब्बी पिकांचे भरघोस उत्पादन व उत्पन्न साध्य करू लागले. कष्ट व चिकाटीतून वर्षागणिक प्रगती होत गेली. त्यातून आजघडीला ९० एकर शेतीचे मालक होण्यापर्यंत पाटील यांनी प्रगती साधली आहे.  दुग्ध व्यवसाय  पाचही बंधू आज एकत्र राहतात. दहा वर्षांपूर्वी त्यांनी दुग्ध व्यवसाय सुरू केला. आधुनिक गोठा उभारला असून सुमारे ७५ म्हशी व २५ गायींचे संगोपन होते. दूध, दही, श्रीखंड यांची पद्मालय ब्रॅण्डने विक्री होते. गायीच्या दुधाला लिटरला ४० रुपये तर म्हशीच्या दुधाला ५० रुपये दर मिळतो. दररोज दोन्ही वेळच्या सुमारे ३०० लिटर पिशवीबंद दुधाची विक्री जळगाव शहरात घरोघरी होते. मिल्किंग मशिन, पाश्‍चराईजिंग, पॅकिंग अशा यंत्रणा आहेत. गोमूत्र एका हौदात संकलित करून केळीला ड्रीपमधून दिले जाते. शेणाचा वापर खत म्हणून होतो. जळगावात दूध वितरणासाठी दोन मजूर आहेत. त्यांच्यासाठी दोन दुचाकी आहेत.  केळीची शेती 

पिकांची बहुविधता 

संपर्क- पवन पाटील- ८३२९४८६३९८  पुंडलिक पाटील- ९८२३६३५०५०