एकनाथ खडसेंच्या शेतीत सीडलेस जांभूळ, चवदार खजूर अन सहा फूट लांब भोपळा

राजकीय वर्तुळात चर्चेत असलेला चेहरा म्हणजे एकनाथ खडसे. राजकारणात सक्रिय असूनही दुसरीकडे प्रयोगशील, अभ्यासू शेतकरी म्हणूनही त्यांची ओळख आहे. कोथळी (जि. मुक्ताईनगर) येथील आपल्या ११० एकरांत फळबागा, जलसंधारण, यांत्रिकीकरणासह सीडलेस जांभूळ, खजूर लागवडीचे दिशादर्शक प्रयोग त्यांनी केले आहेत. राजकारणापेक्षा शेतीत राबण्याचा आनंद व अनुभवच काही वेगळा असल्याचे मनोगत त्यांनी व्यक्त केले आहे.

महाराष्ट्राच्या राजकीय क्षेत्रात एकनाथ खडसे ४० वर्षे सक्रिय आहेत. मुक्ताईनगर येथील जय किसान सहकारी पीक संरक्षण संस्था, सहकारी खरेदी विक्री संघापासून सुरू झालेली त्यांची राजकीय कारकीर्द त्यांना विधानसभेपर्यंत घेऊन गेली. शेतीचे प्रश्‍न व त्यावर उत्तर शोधण्याचा त्यांचा कटाक्ष कायम असतो. पाटबंधारे मंत्री, विधानसभेतील विरोधी पक्ष नेते, महसूल, कृषिमंत्री अशा विविध जबाबदाऱ्या त्यांनी सांभाळल्या. शेतीत रममाण झालेले खडसे राजकारणात व्यस्त असलेल्या खडसे यांनी कोथळी (जि. मुक्ताईनगर) येथील शेतीची आवड लहानपणापासून जपली. सन १९७७-७८ पासून शेतीकामांना जुंपून घेतले. कोळपणी, बैलगाडी, ट्रॅक्टर चालवणे, बियाणे, खतवापर अशा सर्व कामांत ते कुशल आहेत. शेतकरी मित्र, तज्ज्ञांसोबत त्यांच्या तंत्रज्ञान विषयक चर्चा कायम सुरू असतात. जलसंधारणाचे प्रयोग देखील फार पूर्वीपासून शेतात केले आहेत. प्रयोगशील शेतीवर दृष्टीक्षेप

सीडलेस जांभळाचा प्रयोग सातपुडा पर्वतालगत मध्य प्रदेशातील आशीरगड, नेपानगर भागात बिनबियांच्या जांभळांची (सीडलेस) झाडे आढळतात. यावल तालुक्यातील (जि.जळगाव) विरोदा गावठाण क्षेत्रातही ५० वर्षे जुने दोन तीन वृक्ष आहेत. या भागातील विक्रेते मुक्ताईनगर, बऱ्हाणपूर, रावेर भागात २५० रुपये प्रति किलो दराने ही जांभळे विक्रीस आणतात. खडसे विधानसभेत असताना दरवर्षी मुंबईतील सहकारी, अधिकाऱ्यांना ही जांभळे खाऊ घालायचे. महात्मा फुले कृषी विद्यापीठाच्या व्यवस्थापन परिषदेवर कार्यरत असताना या जांभळाचे वाण विकसित होण्यासाठी त्यांनी शास्त्रज्ञांचा सातत्याने पाठपुरावा केला. अखेर कृषीमंत्रीपदी कार्यरत असण्याच्या काळात त्याची उतीसंवर्धित रोपे तयार करण्यात यश आले. असे आहे सीडलेस जांभूळ

भोपळा वाणाचे जतन कोथळी येथील मंदिरातील पुजाऱ्याने भोपळ्याचे दिलेले पारंपरिक वाण खडसे यांनी आपल्या शेताच्या बांधावर लावून जतन केले आहे. वेलींना पाच ते सहा फूट लांबीचे भोपळे येतात. चवदार, आरोग्यदायी हा भोपळा नातेवाइकांसह मित्रांनाही देण्यात येतो. प्रतिक्रिया  राजकारण व शेती या दोन्हीमध्ये मला शेतीच जास्त आवडते. लहानपणापासूनच मी शेतीशी एकरूप झालेलो आहे. माझे घर शेतातच आहे. राजकारण अस्थिर आहे. पण शेतीत कितीही संकटे, आव्हाने आली तरीही तीच स्थिर व शाश्‍वत आहे. ॲग्रोवनचा तर मी पहिल्या दिवसापासूनचा निष्ठावान वाचक आहे. एकनाथ खडसे - ९८२३०७३६६७