रासायनिक अंशमुक्त व्यावसायिक भाजीपाला शेती 

खुटबाव (जि. पुणे) येथील राहुल पवार या तरुणाने रासायनिक अवशेषमुक्त भाजीपाला शेतीत ओळख तयार करण्यास सुरवात केली आहे. वर्षभर विविध भाजीपाला, त्यासाठी बिगर हंगामाची निवड करून दरांचा फायदा घेणे हे त्यांच्या शेतीचे वैशिष्ट्य आहे. अभ्यास, निरीक्षण वृत्ती, उत्कृष्ट पीक व्यवस्थापन, पीक फेरपालट, करार शेतीद्वारे विक्री व्यवस्था, नर्सरी आदींच्या माध्यमातून राहुल यांनी व्यावसायिक शेतीचा आदर्श उभारला आहे.     पुणे जिल्ह्यात दौंड तालुक्यातील खुटबाव हे बागायती गाव म्हणून ओळखले जाते. त्यामुळेच परिसरातील शेतकऱ्यांना भाजीपाला शेती व त्यात विविधता आणणे शक्य झाले आहे. गावातील राहुल पवार यांचा अभ्यासू शेतकरी म्हणून परिसरात परिचय आहे. ते कृषी पदविकाधारक आहेत. त्यांची वडिलोपार्जित सहा एकर शेती आहे.  राहुल यांची व्यावसायिक शेती 

व्यवस्थापनातील ठळक बाबी 

नर्सरीतून उत्पन्नाची जोड  उत्पन्नाला जोड म्हणून दहा वर्षापासून नर्सरी व्यवसायास सुरवात केली. त्या माध्यमातून स्वतःच्या शेतीला लागणारी विविध भाजीपाला पिकांची रोपे तयार करणे शक्य झाले. शेतकऱ्यांकडून कोणत्या वेळी कोणत्या रोपांची खरेदी होते हेदेखील त्यातून लक्षात येऊ आल्याने बाजारातील आवक व दर यांचाही अभ्यास त्यातून होऊ लागला.  करार शेतीचा अनुभव  राहुल यांनी परिसरातील शेतकऱ्यांचा गट तयार केला आहे. त्यांना सोबत घेऊन विविध कंपन्या किंवा निर्यातदारांसोबत करार शेती सुरू केली. त्याद्वारे हमीभावही ठरवण्यात येतो. मिरची, भेंडी, स्वीट कॉर्न (मधुमका) ही पिके यानुसार घेतली आहेत. यामुळे जागेवरच मार्केट मिळून दरांविषयीची जोखीमही कमी होते. भविष्यात स्वतः निर्यातदार होण्याचा विचार आहे. याशिवाय पुणे आणि मुंबई बाजार समितीतदेखील विक्री होते.  अशी असते फेरपालट (प्रातिनिधिक)  मिरचीनंतर झेंडू, त्यानंतर खरबूज, त्यानंतर स्वीट कॉर्न 

बिगर हंगामाचा फायदा  मिरची ऑक्टोबर-नोव्हेंबरमध्ये लावण्यात येऊन जानेवारीच्या दरम्यान सुरू होते. त्याला त्या वेळी किलोला ३० ते ५० रुपयांपर्यंत दर मिळतो. साधारण मार्च-एप्रिलमध्ये झेंडू लावल्यास मेमध्ये बाजारात येतो. त्या वेळी लग्नसराई वा अन्य कार्यक्रमांसाठी रंगीत फुलांची गरज असते. त्या वेळी झेंडूचा दर किलोला ३० रुपयांपासून कमाल क्वचित १०० रुपयांपर्यंतही जातो. हे पीक कमी कालावधीत एकरी ५० हजार ते एक लाख रुपयांपर्यंतही उत्पन्न मिळवून देते. बाजारपेठांच्या मागणीनुसार मिरचीच्या विविध जाती घेतल्या जातात. कलिंगड, खरबूज रमजानसाठी घेतल्याने त्या वेळीही दरांचा फायदा होतो.  मार्गदर्शन व सहकार्य  आई सौ. कुंता, वडील पोपटराव यांचे मार्गदर्शन व पाठबळ मिळते. कृषी विभाग- आत्माचे तालुका तंत्रज्ञान व्यवस्थापक महेश रूपनवर, बारामती कृषी विज्ञान केंद्राचे डॉ. मिलिंद जोशी, विवेक भोईटे, सतीश टुले, अप्पासाहेब सोनवणे, डॉ अंकुश चोरमुले यांचे तांत्रिक मार्गदर्शन मिळते.  प्रशिक्षण, अभ्यास दौऱ्यातून ज्ञानवृद्धी  आत्मा, केव्हीके यांच्या माध्यमातून आयोजित केलेली प्रशिक्षणे व अभ्यास दौऱ्यामध्ये राहुल आवर्जून सहभागी होतात. ॲग्रोवनचे ते नियमित वाचक आहेत. या अंकातील विविध विषयांची स्वतंत्र कात्रणे काढून त्यांना स्वतंत्र संग्रह त्यांनी केला आहे. या सर्व ज्ञानामुळेच शेती फायदेशीर होण्यास मदत होत असल्याचे ते सांगतात.  संपर्क- राहुल पोपट पवार-  ९९७५८०५२५२, ९८८१९०३००६