निसर्गामध्ये अनेक प्रकारच्या बुरशी असून, त्यातील काही पिकांवर रोगकारक असतात, तर काही बुरशी पिकांचे रोगांपसून संरक्षण करणाऱ्या असतात. ट्रायकोडर्मा ही एक अशीच उपयुक्त बुरशी आहे. या बुरशीचे कार्य, वैशिष्ट्ये आणि रोग नियंत्रणातील महत्त्व याविषयी जाणून घेऊ. कापूस, कडधान्य, तेलबिया, भाजीपाला व ऊस अशा विविध पिकांवर सुरवातीच्या काळात मर, मूळकुज, कॉलररॉट, खोडकुज आणि जमिनीत वाढणारे अनेक बुरशीजन्य रोग आढळून येतात. बऱ्याचदा रोपवाटिकेतील रोपे अचानक माना टाकतात. या रोगांसाठी फ्युजारियम, व्हर्टिसिलियम, रायझोक्टोनिया, फायटोप्थोरा, पीथियम अशा बुरशी कारणीभूत असतात. त्यांच्या नियंत्रणासाठी बुरशीनाशकांचा वापर केला जात असला तरी पर्यावरणपूरक पर्याय म्हणून जैविक बुरशीनाशकांचा वापर फायदेशीर ठरतो. यामध्ये ट्रायकोडर्मा बुरशी उपयुक्त ठरते. ही बुरशी बियाण्यांवर रोग पसरवणाऱ्या बुरशींची वाढ होऊ देत नाही. ट्रायकोडर्माची कार्यपद्धती
ट्रायकोडर्मा वापरण्याच्या पद्धती
ट्रायकोडर्माचे फायदे
ट्रायकोडर्मा वापरण्याची पद्धत
| पिके | रोग | वापराची पद्धत | प्रमाण |
| सर्व पिकांसाठी | मर, मूळकुज, खोडकुज, रोपांचा नाश इत्यादी | बीजप्रक्रिया | पेरणीपुवीर् ४ ग्रॅम ट्रायकोडर्मा पावडर प्रति एक किलो बियाण्यास हाताने चोळावी. |
| सर्व पिकांसाठी | मर, मूळकुज , खोडकुज, रोपांचा नाश इत्यादी | माती प्रक्रिया | १ ते २.५ किलो ट्रायकोडर्मा पावडर २५ ते ३० किलो चांगल्या कुजलेल्या शेणखणात मिसळून एक एकर क्षेत्रातील मातीत मिसळावी व लगेच पाणी द्यावे. |
| डाळिंब व इतर फळझाडे | मर, मूळकुज इत्यादी | द्रावणाद्वारे झाडाच्या बुंध्यापाशी | १० ते १५ ग्रॅम ट्रायकोडर्मा पावडर अधिक १ लिटर पाणी यांचे द्रावण करून झाडाच्या बुंध्यापाशी टाकावे व मातीने झाकून घ्यावे. |
संपर्क ः महेश देशमुख, ९९७५७८२७५१ (श्रमशक्ती कृषी महाविद्यालय, मालदाड, संगमनेर जि. नगर.)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.