परिश्रमपूर्वक दुग्ध व्यवसायातून उभारले वैभव

बदलत्या परिस्थितीत शेतीवर पूर्णपणे अवलंबून न राहता दादूलगाव (जि. बुलडाणा) येथील दळवी कुटुंबाने एक-दोन जनावरांपासून सुरुवात करीत दुग्ध व्यवसायात पाऊल टाकले. कुटुंबातील सर्व सदस्यांनी मिळून मेहनत करीत विस्तार केला. वैभव उभारले. दररोज ३०० लिटरपर्यंत दूध संकलनापर्यंत मजल मारणारा तालुक्यातील हा एकमेव व्यवसाय असावा. दादूलगाव (ता. मेहकर, जि. बुलडाणा) येथील वामनराव कुंडलिक दळवी यांची १५ एकर शेती असून, संपूर्ण क्षेत्रात ओलिताची सुविधा आहे. दहा एकर सोयाबीन, पाच एकरांत चारा पिके, मका, गवतवर्गीय व ज्वारी असते. मागील वर्षी दोन एकरांत शेवगा, त्यात कांदा बीजोत्पादन, पाच एकरांत सीताफळ व त्यात भाजीपाला असतो. करार पद्धतीने स्वीटकॉर्न घेतात. दुग्ध व्यवसाय झाला मुख्य दळवी कुटुंबाने २०१३ मध्ये दुग्ध व्यवसायाला सुरुवात केली. दोन म्हशी घेतल्या. दूध हॉटेलला पुरवले जाई. नंतर थेट विक्री सुरू केली. दळवी यांचा मुलगा विशाल मेहकर येथे मोटरसायकल दुरुस्ती व्यवसाय चालवायचे. या गॅरेज ठिकाणी घरचे ३० लिटर व इतरांचे २० असे ५० लिटर दूध थेट ग्राहकांना पुरवले जायचे. दुधाची गुणवत्ता चांगली असल्याने ग्राहक वाढत गेले. वामनराव दरवर्षी आळंदी ते पंढरपूर दिंडी सोहळ्यात पायी जायचे. त्या वेळी नगर जिल्ह्यातील दूध उत्पादकांसोबत २०१४ मध्ये भेट झाली. त्यातून व्यवसायातील बाबींविषयी सांगोपांग चर्चा झाली. त्यानंतर व्यवसायाला आकार देण्याचे ठरवले. व्यवसायाला दिला आकार होलस्ट्नि फ्रिजियन (एचएफ) गायी विदर्भातील वातावरणात टिकाव धरतील का याबाबत साशंकता होती. त्यामुळे सुरुवातीला ६० हजार रुपयांत एक गाय खरेदी केली. ती दिवसाला २५ लिटर दूध द्यायची. योग्य व्यवस्थापन केल्यास गायीला इथले वातावरण मानवते हा अनुभव आला. मग २०१५ मध्ये लोणी (जि. नगर) येथील बाजारातून सहा एचएफ गायी चार लाख ६० हजारांना आणल्या. दूध संकलनात वाढ झाली. या भागात म्हशीच्या दुधाला मागणी व दर जास्त असल्याने नफ्यातून २०१६-१७ मध्ये गुजरात- सुरत बाजारातून आठ जाफराबादी म्हशी व २०१९-२० मध्ये नऊ गायी लोणी, घोडेगाव बाजारातून आणल्या. दळवी यांच्या दुग्ध व्यवसायाची वैशिष्ट्ये

‘कोरोना’ संकटातही मार्ग शोधला कोरोना संकटाचा फटका दुग्ध व्यवसायाला बसला. थेट विक्रीवर मर्यादा आल्या. तोडगा शोधताना पनीर, तूप, दही, ताक व मागणीनुसार श्रीखंड बनविण्यास सुरुवात केली. ग्राहकांकडून त्यास चांगला प्रतिसाद मिळू लागला. उत्साह वाढला. मेहकरमध्ये स्वतःची डेअरी होती. आता दुधासह अन्य पदार्थांसाठी गावात दुसरी शाखा सुरू केली. समस्यांचा अभ्यास व उपाय

कुटुंबाचा एकोपा उत्पन्न वाढत गेले तशी जनावरांची संख्या वाढवीत नेली. त्यांची खरेदी, गोठा उभारणी, यंत्र खरेदी आदी बाबींसाठी कुठले कर्ज घेतले नाही. घरचे सुमारे सहा सदस्य व्यवसायात गुंतले आहेत. सकाळी सहा वाजता कामांना सुरुवात होते. रात्री दहावाजेपर्यंत सर्व कामांत व्यस्त असतात. एका जनावरांपासून व्यवसाय सुरू करून आर्थिक सक्षमता व वैभव उभे केले. नातवंडे चांगल्या शाळेत शिकताहेत. घरी वाहने आहेत असे वामनरावांनी सांगितले. पत्नी बेबीताई, मोठा मुलगा जगदीश, लहान मुलगा विशाल, सुना, नातवंडे असा त्यांचा परिवार आहे. संपर्क- वामनराव दळवी, ९५११५८२७७७