खरीप कांदा लागवड तंत्रज्ञान

विशेषतः विदर्भात रब्बी हंगामातील कांद्याचे क्षेत्र अधिक असून, तुलनेमध्ये खरीप व रांगडा हंगामातील कांद्याचे क्षेत्र नगण्य आहे. वाशीम जिल्ह्यातील हवामान खरीप कांद्यासाठी योग्य असून, रोपवाटिका व्यवस्थापन व पुनर्लागवड हे दोन महत्त्वाच्या टप्प्याविषयी माहिती घेऊ. कांदा हे पीक खरीप, लेट खरीप (रांगडा) व रब्बी अशा तीनही हंगामात घेतले जाते. एकूण क्षेत्रापैकी सरासरी २०% क्षेत्र हे खरीप, २०% क्षेत्र हे लेट खरीप (रांगडा) तर ६०% क्षेत्र हे रब्बी हंगामात राहते. रब्बी हंगामातील कांद्याचे उत्पादन व प्रत चांगली राहते परंतु बाजार भाव कमी मिळतात. त्या तुलनेत नोव्हेंबर ते मार्च महिन्यात निघणाऱ्या खरीप व लेट खरीप कांद्याला बाजारभाव चांगला मिळतो. खरीप हंगामातील कांद्याचे उत्पादन थोडे कमी (सुमारे ८० ते १०० क्विंटल प्रतिएकर) मिळते. लेट खरीप कांद्याला पोषक हवामान मिळाल्यामुळे उत्पादन व दर्जा चांगला राहतो. एकंदरीत मागणी व पुरवठा यांचा विचार केला असता खरीप व रांगडा हंगामातील कांदा उत्पादन तंत्रज्ञान हे नक्कीच शेतकऱ्यांना आर्थिकदृष्ट्या परवडणारे तंत्रज्ञान ठरू शकते. खरीप कांदा लागवडीसाठी उत्तम निचऱ्याची, हलकी ते मध्यम जमीन निवडावी. हंगामनिहाय कांदा वाण

रोपवाटिका व्यवस्थापन

पुनर्लागवड

अन्नद्रव्य व्यवस्थापन

जमिनीतून दिलेल्या खतांसोबतच फवारणीच्या माधमातून १९:१९:१९ खते १५, ३० व ४५ दिवसांनी व १३:००:४५ खते ६०, ७५ व ९० दिवसांनी ---- ग्रॅम प्रतिलिटर पाणी याप्रमाणे द्यावे. कांदा वाढीच्या अवस्थेनंतर नत्रयुक्त खतांचा वापर टाळावा. २० ते २५ किलो गंधक लागवडपूर्व दिल्यास कांद्याची प्रत व टिकवण क्षमता वाढते. निवृत्ती पाटील, ९९२१००८५७५ विषय विशेषज्ञ (उद्यानविद्या), कृषी विज्ञान केंद्र, करडा, जि. वाशीम.