Maize Armyworm: बांगलादेशात लष्करी अळीसाठी मित्रकिटकांवर भिस्त

बांगलादेशात मका आणि इतर पिकांवरील लष्करी अळीसाठी (Fall Armyworm) जैविक नियंत्रण पध्दतीवर भर दिला जाणार आहे. त्यासाठी बांगलादेश कृषी संशोधन संस्था (Bangladesh Agricultural Research Institute) स्थानिक जैविक नियंत्रण केंद्राची (Biological Control Agent Centre) स्थापना करणार आहे.

या जैविक नियंत्रण केंद्रात मित्रकिटकांची निर्मिती केली जाणार आहे. त्यामुळे लष्करी अळीचं नियंत्रण करणं सोपं होईल. तसेच शेतकऱ्यांना मित्रकिटकांचा पुरवठा केला जाणार आहे. सोबतच शेतकऱ्यांना आवश्यक प्रशिक्षण देऊन मार्गदर्शन आणि आवश्यक साहित्यही पुरवण्यात येणार आहे.

१९८० नंतर मका हे बांगलादेशातील प्रमुख पीक बनलंय. देशातील मका, कापूस, ज्वारी आणि इतर पिकांवर वारंवार किडींचा प्रादुर्भाव होतोय. लष्करी अळीच्या प्रादुर्भावामुळे शेतकऱ्यांना दरवर्षी मोठं नुकसान सहन करावं लागतंय. एकाच वेळेस १०० ते २०० अंडी घालणाऱ्या लष्करी अळीच्या बंदोबस्तासाठी मोठ्या प्रमाणावर किटकनाशकं फवारावे लागतात. यातून पिकांवर रसायनांचा मोठा मारा होतो. या समस्यांचा विचार करुन लष्करी अळीच्या प्रभावी नियंत्रणासाठी जैविक नियंत्रणाचा उपाय समोर आला.

ज्या पद्धतीने उसावरील पायरीला या किडीचा बंदोबस्त करण्यासाठी इपिरिकॅनिया मेलॅनोल्युका या मित्रकिटकांचा वापर करतात अगदी त्याचप्रमाणे आता मक्यावरील या लष्करी अळीचा बंदोबस्त करण्यासाठी मित्र किटकाचा वापर करण्यात येणार आहे. हे किटक लष्करी अळ्या फस्त करून पिकाचं संरक्षण करतील, म्हणून त्यांना मित्र किटक म्हटलं जातं.

शास्त्रज्ञांच्या मते, जैविक नियंत्रण लष्करी अळीच्या नियंत्रणासाठी प्रभावी उपाय आहे. कारण त्यामुळे पर्यावरणाला किंवा मानवी आरोग्याला हानी न पोहोचवता लष्करी अळीचं प्रभावी नियंत्रण करता येतं. अर्थात केवळ जैविक नियंत्रण करून उपयोग नाही. तर एकात्मिक कीड व्यवस्थापनाचा शेतकऱ्यांनी अवलंब करावा. त्यात जैविक नियंत्रण हा एक महत्त्वाचा घटक आहे, असं शास्त्रज्ञांचं म्हणणं आहे.