जनावरांच्या शरीरातील आयोडीनची कमतरता

पशुपालन व्यवसाय म्हटला की ६० ते ७० टक्के खर्च हा त्यांच्या खाद्यावर होत असतो. जर या ६० ते ७० टक्के खाद्याचे योग्य व्यवस्थापन केले तर जनावरांमध्ये कोणत्याही प्रकारची पोषक घटकांची कमतरता न होता जनावर निरोगी राहून चांगल्या दुधाचे उत्पादन देऊ शकते.
Symptoms of Iodine deficiency in animal diet
Symptoms of Iodine deficiency in animal diet

पशुपालन व्यवसाय म्हटला की ६० ते ७० टक्के खर्च हा त्यांच्या खाद्यावर होत असतो. जर या ६० ते ७० टक्के खाद्याचे योग्य व्यवस्थापन केले तर जनावरांमध्ये कोणत्याही प्रकारची पोषक घटकांची कमतरता न होता जनावर निरोगी राहून चांगल्या दुधाचे उत्पादन देऊ शकते. जनावरांना दिल्या जाणाऱ्या खाद्यातून त्यांची पिष्टमय पदार्थ, प्रथिने (protein), कर्बोदके (Carbohydrates), क्षार आणि जीवनसत्त्वे (vitamins) यांसारख्या पोषणमुल्यांची गरज भागविली गेली पाहिजे. यातील काही घटकांची कमतरता ही अल्प प्रमाणात असते, तर काही जास्त प्रमाणात लागतात. मात्र हे घटक कमी-जास्त प्रमाणत न मिळाल्यास कमतरतेचे परिणाम दिसू लागतात.  यातील काही घटक दुग्धोत्पादनासाठी तसेच प्रजनन क्षमता टिकवून ठेवण्यासाठी उपयोगाचे असतात.  

हेही पाहा - जनावरांमध्ये खनिजांची कमतरता होण्याची प्रमुख कारणे

जनावरांच्या शरीरातील गर्भाची वाढ व शारीरिक क्रिया सुरळीत चालू ठेवण्यासाठी त्यांना आयोडीनची (Iodine) आवश्यकता असते.

  • आयोडीनच्या कमतरतेमुळे गायी– म्हशींच्या स्त्रीबीजांडामध्ये विकृती तयार होते.
  • कमतरतेमुळे जनावरांची बीजांडेही अकार्यक्षम होऊ शकतात.
  • व्यायल्यानंतर जनावरांमध्ये वार अडकण्याची समस्या दिसून येते.
  • गायी- म्हशीमध्ये गर्भपाताच्या समस्या निर्माण होऊ शकतात.
  • गाभण काळात आयोडीन कमतरता झाल्यास केस नसलेले वासरू जन्माला येऊ शकते.
  • वळूमध्ये कमी प्रतीच्या वीर्याची निर्मिती होते.
  • जनावरांची क्षारांची गरज भरून काढण्यासाठी आहारातून खनिज मिश्रणाचा पुरवठा करावा लागतो. बऱ्याच पशुपालकांना खनिज मिश्रणाचे महत्व माहीत नसते,  पण याच्या कमतरतेमुळे जनावरांची दुग्धोत्पादन आणि प्रजनन क्षमता कमी होते. खनिज कमतरतेचा परिणाम वासराच्या वाढीवर, मोठ्या जनावरांच्या दुग्धोत्पादनावर आणि प्रजोत्पादनावर होतो. खनिजे जनावरांच्या शरीरात तयार होत नसल्याने ती खनिज मिश्रणाद्वारे पुरविणे आवश्‍यक असते.

    Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Related Stories

    No stories found.
    Agrowon
    agrowon.esakal.com