भातशेतीमध्ये मत्स्यशेती कशी करावी?

भातामध्ये मत्स्यशेती (fish farming) करण्याचे काही प्रकार आंध्रप्रदेशमधील काही शेतकरी करताना दिसतात. यामध्ये भात पिकाची (rice farming) शेती करत असताना, शेतातील पाण्याच्या पातळीचा विचार करून त्यात मत्स्यशेती केल्यास, चांगला फायदा दिसून येतो. योग्य व्यवस्थापन केल्यास तीन ते साडेतीन महिन्याच्या कालावधीनंतर ५०० ते ७०० ग्रॅम वजनाच्या माशांचे उत्पादन मिळू शकते.

एक हेक्टर क्षेत्रफळावर भाताची शेती करत असताना, चारही बाजूंनी सहा मीटर अंतर सोडावे. या जागेमध्ये मत्स्यशेतीसाठी जागा उपलब्ध होते. भात शेतीमध्ये मत्स्यपालन करण्याआधी शेताभोवती बांधबंदिस्ती मजबूत असली पाहिजे. साधारणपणे बांध दीड ते दोन फूट रुंदीचे आणि साधारणपणे दोन फूट उंचीचे असावेत. या बांधावर तीन फूट उंचीची जाळी लावून घ्यावी, ज्यामुळे पाण्याच्या प्रवाहाबरोबर हे मासे वाहून जाणार नाहीत.

भातशेतीमध्ये मत्स्यसंवर्धन करण्यासाठी प्रामुख्याने आपल्या भागासाठी रोहू, कटला, मृगळ माशांचा वापर करू शकतो. यांचे प्रमाण अनुक्रमे २५, ३० आणि ४५ टक्के असे ठेवावे. यांची घनता पाच ते सहा प्रति हेक्टर अशी ठेवावी.

भात पिकाच्या उत्पादनासोबत मत्स्यशेती केल्याने अतिरिक्त उत्पादन मिळते. अन्नसुरक्षेच्या दृष्टीकोनातून ते तंत्र अत्यंत उपयुक्त आहे. भात पिकात मत्स्यशेती करयाची असल्यास, भाताच्या लवकर येणाऱ्या वाणांची पेरणी रोपवाटिकेत करावी.