आजारी शेळ्यांची ओळख कशी करावी?

शेळ्यांच्या आरोग्य व्यवस्थापनात निष्काळजीपणा केल्यास कळपातील शेळ्यांना विविध रोगांची लागण होऊन मृत्यु संभवतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांचे आर्थिक नुकसान होऊ शकते.
Different diseases of goat
Different diseases of goat

शेळी पालन व्यवसायामध्ये संगोपन व व्यवस्थापनाला करत असताना शेळ्यांचे आरोग्य अधिक महत्वाचे आहे. शेळ्यांच्या आरोग्य व्यवस्थापनात निष्काळजीपणा केल्यास कळपातील शेळ्यांना विविध रोगांची लागण होऊन मृत्यु संभवतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांचे आर्थिक नुकसान होऊ शकते.

आजारी शेळ्यांची ओळख कशी करावी -

  • शेळीची हालचाल कमी होऊन भुक मंदावते.
  • शेळी कळपा पासून अलिप्त राहण्याचा प्रयत्न करते.
  • शेळ्यांच्या लेंड्याचे प्रमाण कमी होऊन त्या अधिक घट्ट किंवा पातळ होतात.
  • शेळ्यांच्या लघवीचे प्रमाण कमी होऊन ती पिवळसर रंग येतो.
  • शेळ्यांच्या नाकपुड्या कोरड्या (Dry) पडतात.
  • पायाला जखम झाल्यास शेळी लंगडते.
  • अंगावरील केस ताठ होऊन त्याची चमक नाहीशी होते.
  • शेळ्यांचे वजन घटते
  • हेही पाहा- 

    याशिवाय शेळ्यामध्ये अनेक जीवाणुजन्य, विषाणुजन्य तसेच परजीवीमुळे होणारे आजार प्रामुख्याने दिसून येतात. त्याबद्दल माहिती घेऊया,

    अ) जीवाणुजन्य (Bacterial) आजार :

  • आंत्रविषार, घटसर्प, फऱ्या, सांसर्गिक फुफ्फुसदाह
  • ब) विषाणुजन्य (Viral) आजार :

  • निलजिव्हा, बुळकांडी (पी.पी. आर.), मावा
  • क) एकपेशीय जंतूपासुन होणारे आजार :

  • रक्तीहगवण, लाल लघवीचा आजार
  • ड) बाह्य किटकांपासून होणारे आजार :

  • खरूज
  • प्रतिबंधात्मक उपाययोजना :

  • शेळ्यांना आणि करंडांना नवीन उगवलेले ताजे गवत, पाला जास्त प्रमाणात खाऊ घालू नये. लहान करंडांना, कोकरांना गरजेपेक्षा जास्त दूध पाजु नये.
  • कळपातून बाधित शेळ्यांना इतर निरोगी शेळ्यांपासून वेगळ्या ठेवाव्यात.
  • आजाराने बाधित मृत्यु जनावरांची योग्य विल्हेवाट लावावी.
  • गोठा व आजुबाजूचा परिसर नेहमी स्वच्छ ठेवावा तसेच गोठ्यात जंतूनाशक फवारणी नियमितपणे करावी.
  • साथीच्या काळात शेळ्या बाजारातुन आणु नये व आणल्यास पशुवैद्यकांकडून शेळी निरोगी असल्याची खात्री करून घ्यावी.
  • हेही पाहा-

    शेळ्यामधील विविध आजाराचे ताबडतोब पशुवैद्यकांकडून निदान करून आजारी शेळ्यांचे उपचार करून घेणे फायदेशीर ठरते. सोबतच शेळीपालकांना शेळ्यामधील साथीच्या रोगांची लक्षणे (Symptoms) आणि प्रतिबंधक उपायाची माहिती असल्यास त्यावर नियंत्रण ठेवणे सोयीचे जाते.

    Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Related Stories

    No stories found.
    Agrowon
    agrowon.esakal.com