खानदेशातील कुक्कुटपालक शेतकऱ्यांना रोज दहा कोटींचा फटका

जळगाव  ः कोरोना विषाणूच्या अफवेमुळे चिकनची मागणी कमी झाली असून, यामुळे खानदेशातील कुक्कुटपालन करणाऱ्या शेतकरी, पोल्ट्री व्यावसायिकांना रोज साडेनऊ ते १० कोटींचा फटका बसत आहे. 

खानदेशात सुमारे २१८ कुक्कुटपालन करणारे व्यावसायिक, शेतकरी आहेत. यातील सुमारे ७० शेतकरी कंपन्यांशी करार करून कुक्कुटपालनाचा व्यवसाय करतात. उर्वरित वैयक्तिक स्वरूपात हा व्यवसाय करतात. सध्या वैयक्तिक स्वरूपात हा व्यवसाय करणाऱ्या शेतकरी व्यावसायिकांना अधिक फटका बसत आहे. धुळे जिल्ह्यात ११५ लहान व मोठे कुक्कुटपालनाचे शेड किंवा व्यावसायिक आहेत. जळगाव जिल्ह्यात सुमारे १०३ शेड आहेत. कंपन्यांशी करार करून हा व्यवसाय करणाऱ्यांना एक दिवसाचा पक्षी निर्देशित दरातच म्हणजेच १८ ते २२ रुपये प्रतिपक्षी या दराने मिळत आहे. खाद्यपुरवठादेखील निर्देशित दरात होत आहे. परंतु वैयक्तिक स्वरूपात हा व्यवसाय करणाऱ्यांना एक दिवसाचा मांसल पक्षी बाजारात फेब्रुवारीच्या सुरुवातीला २२ रुपये प्रतिपक्षी या दरात मिळत होता. सध्या हा पक्षी १३ रुपयांत मिळत आहे. त्याचे विक्री दर कमालीचे घटले आहेत.

पोल्ट्रीमध्ये तयार झालेल्या अडीच ते तीन किलोच्या पक्ष्याचे दर मागील वर्षी फेब्रुवारी व मार्चमध्ये ११० ते ९६ रुपये प्रतिकिलो असे होते. परंतु सध्या कोरोना विषाणूची अफवा पसरल्याने हे दर ३५ रुपये प्रतिकिलो असे आहेत. वैयक्तिक स्वरूपात हा व्यवसाय करणाऱ्यांना मोठा तोटा सहन करावा लागत आहे. करारानुसार हा व्यवसाय करणाऱ्यांना प्रतिपक्षी पाच ते सहा रुपये प्रतिकिलो दराने कंपन्या पक्षी देत असल्याने त्यांना फारसा फटका बसत नसल्याची स्थिती आहे. धुळे जिल्ह्यात रोज ३५ मेट्रिक टन तर जळगाव जिल्ह्यात रोज २६ ते २८ मेट्रिक टन मांसल पक्ष्यांची खरेदी-विक्री केली जाते. जे शेतकरी किंवा व्यावसायिक कंपन्यांशी करार करून हा व्यवसाय करीत आहेत, त्यांच्या पक्षांची उचल खानदेशात व्यवस्थित सुरू आहे.

परंतु वैयक्तिक स्वरूपात व्यवसाय करणाऱ्यांच्या पक्ष्यांची उचल कमालीची घटली आहे. दुसरीकडे खाद्याचे दर कमी झालेले नाहीत. त्यांना हे खाद्य १७०० रुपये प्रतिबॅग (५० किलो) या दरातच  मिळत आहे. अर्थातच एक १००० पक्ष्यांची बॅच तयार करण्यासाठी ८० बॅग खाद्य हवे असते. एक लाख ३६ हजार रुपयांचे खाद्य एक हजार पक्ष्यांच्या बॅचसाठी लागते. परंतु सध्या हे खाद्य व इतर खर्चही निघत नसल्याची स्थिती वैयक्तिक स्वरुपातील व्यावसायिकांसमोर निर्माण झाली आहे.  करार पद्धतीने व्यवसाय करणाऱ्या कुक्कुटपालनांना मागील आठवड्यात विक्री केलेल्या मांसल पक्ष्यांसंबंधीचे चुकारे काही कंपन्या देऊ शकलेल्या नाहीत.

कारण चिकनला उचल नसल्याने कंपन्यांनादेखील कमी दरात पुढे त्यांची विक्री करावी लागत असून, करार पद्धतीमध्ये ठरल्यानुसार पक्षी पुरवठादारांना दर द्यावे लागत आहेत. यात कंपन्यांना तोटा सहन करावा लागत असल्याची माहिती मिळाली. मध्यंतरी एक दिवसाच्या पक्ष्याचे दर आठ रुपयांपर्यंत खाली आले होते. परंतु या दरात मागील आठवड्यात सुधारणा होऊन वैयक्तिक व्यावसायिकांना सध्या हे पक्षी १३ रुपयांना मिळत आहेत, असे जाणकारांनी सांगितले.

प्रतिक्रिया

मी वैयक्तिक स्वरूपात कुक्कुटपालन करतो. एक हजार पक्ष्यांची बॅच असते. मांसल पक्ष्यांमुळे कोरोना विषाणूची लागण होत नाही. परंतु कोरोनाची अफवा पसरल्याने चिकनची मागणी कमी झाली. परिणामी मांसल पक्ष्यांचे दर ९५ रुपये प्रतिकिलोवरून ३५ रुपयांपर्यंत खाली आले आहेत. खाद्याचे दर मात्र कमी झालेले नाहीत. इतर खर्चही आहे. या बाबी लक्षात घेता मोठा फटका बसत आहे.  - संजय पानगडे, कुक्कुटपालन व्यावसायिक, दापोरा, ता. जि. जळगाव.