भाजीपाला पिकावरील रसशोषक किडींच्या व्यवस्थापनासाठी पिकामध्ये पिवळे चिकट सापळे लावावेत. तसेच फुलकिडीच्या व्यवस्थापनासाठी निळे चिकट कागदाचे सापळे लावावेत. (प्रमाण - प्रति गुंठा एक सापळा) वाल/चवळी/मूग
कडधान्य पिकामध्ये पेरणीनंतर १५-२० दिवसांनी कोळपणी करून पीक तणमुक्त ठेवावे. भाजीपाला पिकावरील रसशोषक किडींच्या व्यवस्थापनासाठी पिकामध्ये पिवळे चिकट सापळे लावावेत. तसेच फुलकिडीच्या व्यवस्थापनासाठी निळे चिकट कागदाचे सापळे लावावेत. (प्रमाण - प्रति गुंठा एक सापळा) वांगी पिकास नत्र खताची दुसरी मात्रा युरिया ४ ग्रॅम प्रति रोप पुनर्लागवडीनंतर एक महिन्याने द्यावे. कांदा पिकाची रोपे लागवडीयोग्य झाली असल्यास पुनर्लागवड करावी. लागवड गादी वाफ्यावर किंवा सरी वरंब्यावर ३० × १० सें.मी. अंतरावर करावी. मशागतीच्या वेळेस २५० ते ३०० किलो सेंद्रिय खते (शेणखत/कंपोस्ट/गांडूळ खत) प्रति गुंठा जमिनीत मिसळावीत. लागवडीच्या वेळेस युरिया १ किलो व सिंगल सुपर फॉस्फेट ३ किलो आणि म्युरेट ऑफ पोटॅश ८०० ग्रॅम ही खते प्रति गुंठा क्षेत्रावर मिसळावीत. तूरीवर शेंगा पोखरणाऱ्या अळीचा प्रादुर्भाव दिसून येत आहे. अळी शेंगाना छिद्र पाडून अर्धे शरीर बाहेर व अर्धे आत ठेवून दाणे खाते. मोठ्या अळ्या दाणे पोखरून खावून शेंगांचे नुकसान करते. किडीचा प्रादुर्भाव दिसून येत असल्यास किडीच्या नियंत्रणासाठी, फवारणी प्रति लिटर पाणी डेल्टामेथ्रीन (२.८ टक्के प्रवाही) ०.९ मि.लि. फवारणीनंतर चार दिवसांपर्यंत ओल्या शेंगांची काढणी करू नये. मधुमका पिकावर लष्करी अळीचा (फॉल आर्मीवर्म) प्रादुर्भाव दिसून येतो. या नुकसानकारक किडीच्या नियंत्रणासाठी एकात्मिक व्यवस्थापन करणे आवश्यक. प्रथमावस्थेतील अळ्या पाने कुरतडतात. पुढील अवस्थेतील अळ्या पानाच्या पोंग्यात राहून पाने खातात. परिणामी, पोंगा पूर्ण उघडल्यावर त्यात छिद्रे दिसून येतात. एका रोपामध्ये १ ते २ अळ्या असू शकतात. अळीची विष्ठा पानाच्या पोंग्यामध्ये दिसून येते. लष्करी अळीचा प्रादुर्भाव दिसून येणाऱ्या ठिकाणी पिकाची फेरपालट करावी. शक्यतो मधुमक्याची लागवड एकाच वेळी पूर्ण करावी. झेंडू पिकाची आंतरपीक (चार ओळी मका + दोन ओळी झेंडू) म्हणून लागवड करावी. उगवणीनंतर त्वरित प्रति एकरी चार फॉल आर्मीवर्मसाठीचे कामगंध सापळे व प्रकाश सापळे लावावेत. शेतातील बांध गवत काढून स्वच्छ ठेवावेत. किडीच्या नियंत्रणासाठी, फवारणी प्रति लिटर पाणी निंबोळी अर्क (५ टक्के) किंवा ॲझाडिरॅक्टिन (१५०० पीपीएम) २ ते ३ मि.लि. १५ ते २० दिवसांनी पुढील फवारणी करावी. अळीची सुरुवातीची अवस्था दिसताच पिकामध्ये राखेची धुरळणी करावी. पालवी ते बोंगे फुटण्याची अवस्था पालवी अवस्थेतील आंब्यावर तुडतुड्यांचा प्रादुर्भाव दिसून येत आहे. तुडतुड्याच्या शरीरात स्रवणाऱ्या मधासारख्या चिकट पदार्थामुळे पानांवर काळी बुरशी वाढते. तुडतुड्यांनी आर्थिक नुकसानीची पातळी (पालवी अवस्था -> ५ तुडतुडे प्रति पालवी) ओलांडली असल्यास कीटकनाशकाची फवारणी करावी. फवारणी प्रति लिटर पाणी पोपटी रंगाच्या पालवीवर - डेल्टामेथ्रीन (२.८ टक्के प्रवाही) ०.९ मि.लि., बोंगे फुटण्याच्या अवस्थेत - लॅम्बडा सायहॅलोथ्रीन (५ टक्के प्रवाही) ०.६ मि.लि. पावसामुळे पालवी अवस्थेतील आंब्याला मोहोर अवस्थेत जाण्यासाठी लागणार आवश्यक ताण निघून गेला असेल. सपाट भागावरील आंबा बागेमध्ये शक्यतो नांगरणी करावी. झाडांच्या बुंध्याजवळील १ मीटर व्यासाच्या घेरातील माती १०-१२ सें.मी. खोल उकरून मोकळी करावी. जमिनीतील पाण्याचा अंश लवकर कमी झाल्याने झाडाला ताण बसण्यास मदत होईल. काजूवर ढेकण्या (टी मॉस्किटो बग) किडीचा प्रादुर्भाव दिसून येत आहे. ही कीड पालवी, मोहोरातील रस शोषून घेते. पिले आणि प्रौढ यांची लाळ ही ‘फायटोटॉक्सिक’ असल्याने पालवी किंवा मोहोर सुकून जातो. मोहोराच्या दांड्यावर काळे डाग पडतात. किडीच्या नियंत्रणासाठी, फवारणी प्रति लिटर पाणी पालवी अवस्थेत असताना - लॅम्बडा सायहॅलोथ्रीन (५ टक्के प्रवाही) ०.६ मि.लि. मोहोर अवस्थेत असताना - प्रोफेनोफॉस (५० टक्के प्रवाही) १ मि.लि. (लेबल क्लेम नाही, ॲग्रेस्को शिफारस.) ही फवारणी पानांच्या खालून आणि वरून व्यवस्थित बसेल अशी करावी. ढेकण्या उन्हे तापू लागताच सक्रिय होतात. एका जागी स्थिर राहत नाहीत. परिणामी, फवारणीच्या संपर्क जास्त येत नसल्याने अपेक्षित नियंत्रण मिळत नाही. म्हणून सकाळी १० पूर्वी किंवा संध्याकाळी ४ नंतर फवारणी करावी. सुपारीच्या ३ वर्षांवरील प्रत्येक झाडास डिसेंबर ते जानेवारी महिन्यात १६० ग्रॅम युरिया आणि १२५ ग्रॅम म्युरेट ऑफ पोटॅश असा खताचा दुसरा हप्ता झाडाच्या बुंध्यापासून १ मीटर अंतरावर बांगडी पद्धतीने चरात देऊन चर बुजवून घ्यावा. वर दिलेली खतमात्रा तीन वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या लागवडीस देताना पहिल्या वर्षी १/३ पट आणि दुसऱ्या वर्षी २/३ पट या प्रमाणे देण्यात यावी. - ०२३५८- २८२३८७/ ८१४९४६७४०१ (ग्रामीण कृषी मौसम सेवा, डॉ. बाळासाहेब सावंत कोकण कृषी विद्यापीठ, दापोली) - डॉ. विजय मोरे, ९४२२३७४००१ नोडल ऑफिसर, कृषी विद्या विभाग
