गेल्या दोन वर्षांमध्ये बीटी कपाशी पिकामध्ये सातत्याने तीव्र होत असलेल्या समस्या जाणून घेऊन, त्यांची तीव्रता कमी राखण्यासाठी प्रयत्न करणे आवश्यक आहे. त्यासाठी त्यावर सुरुवातीपासून योग्य, शास्त्रीय व्यवस्थापन पद्धतीचा अवलंबन करणे गरजेचे आहे. बीटी कपाशी पिकाचे विविध समस्यांमुळे मोठे सार्वत्रिक नुकसान झाल्याचे दिसून आले. यामध्ये प्रामुख्याने अवास्तव वाढीमुळे पानांवरील बुरशीजन्य व जिवाणूजन्य ठिपके प्रादुर्भाव, त्यातून बोंडसडचा सार्वत्रिक मोठा प्रादुर्भाव यांचा समावेश होता. त्यातच बोंड पक्वतेच्या अवस्थेत सातत्याने आलेला पाऊस, झालेली पातीगळ व बाळ बोंडगळ आणि कपाशी पीक अकाली पिवळे पडण्याची समस्या दिसून आली. किडींमध्ये गुलाबी बोंड अळी, रसशोषक किडींचा मोठ्या प्रमाणात झालेला प्रादुर्भाव आणि शेवटच्या टप्प्यात वाढलेला चिकट्याचा प्रादुर्भाव अशा समस्यांमुळे कपाशी पिकाविषयी शेतकऱ्यांच्या मनामध्ये द्विधा अवस्था झालेली आहे. या समस्या निवारणाकरिता सुरुवातीपासूनच योग्य लागवड व्यवस्थापन केल्यास नुकसानीची पातळी कमी राखणे शक्य आहे. गुलाबी बोंड अळी
बीटी कपाशीचे पीक ३५-४० दिवसांचे असताना (पाती अवस्था सुरू होताना) शेतात गुलाबी बोंड अळी, हिरवी बोंड अळी तसेच ठिपक्याची बोंड अळीसाठी प्रति एकर कमीत कमी प्रत्येकी एक याप्रमाणे कामगंध सापळा लावावा. कामगंध सापळ्यात बोंड अळीनिहाय गुलाबी बोंड अळीसाठी पेक्टीनो अथवा गॉसी ल्युर, हिरव्या बोंड अळीसाठी हेलील्युर अथवा हेक्झाल्युर आणि ठिपक्याच्या बोंडअळी यासाठी विटाल्युर लावावा. प्रत्येक ३ आठवड्यांनी कामगंध सापळ्यामधील ल्युर बदलावा. कामगंध सापळ्यामध्ये ल्युर लावताना बोटांचा स्पर्श प्रकर्षाने टाळावा. त्यासाठी ल्युरचे पाऊच फाडून, ल्युरचा नरमभाग अंगठा व तर्जनी या बोटामध्ये पाकिटामध्येच पकडून ल्युअरचा टणक निमुळता भाग कामगंध सापळ्याच्या झाकणाच्या खाचेमध्ये खोचावा. ल्युरचे खाली पाऊच सुद्धा कामगंध सापळ्याच्या प्लॅस्टिक थैलीमध्येच टाकावे. यामुळे कामगंध सापळ्यामध्ये अडकलेले पतंग नेमक्या कोणत्या बोंड अळीचा आहे, याचा अंदाज मिळून पुढील कार्यवाही करणे सोपे होऊ शकते. गुलाबी बोंड अळी नियंत्रणासाठी
पानांवरील बुरशीजन्य व जिवाणूजन्य ठिपक्यांचा प्रादुर्भाव नियंत्रणात ठेवण्यासाठी, जैविक घटक : व्हर्टिसिलियम ४ ग्रॅम अधिक मेटारायझीम ४ ग्रॅम प्रति लिटर पाणी या प्रमाणे फवारणी करावी. या फवारणीनंतर किमान एक आठवड्यापर्यंत रासायनिक घटकांची फवारणी करू नये. गुलाबी बोंड अळी व रस शोषक किडींसाठी कीटकनाशकाची फवारणीसोबत शिफारशीत बुरशीनाशक (उदा. मॅन्कोझेब २.५ ग्रॅम किंवा कार्बेन्डाझीम १ ग्रॅम किंवा कॉपर ऑक्सिक्लोराइड २.५ ग्रॅम प्रति लिटर) आणि जिवाणूनाशक (उदा. स्ट्रेप्टोमायसीन* ०.१२५ ग्रॅम प्रति लिटर) यांचा वापर करता येईल. - जितेंद्र दुर्गे, ९४०३३०६०६७, (श्री. शिवाजी कृषी महाविद्यालय, अमरावती)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.