कपाशी पिकात सद्यःस्थितीत गुलाबी बोंड अळीचा प्रादुर्भाव सुरू झाला आहे. शेताचे नियमित सर्वेक्षण करून प्रादुर्भाव नियंत्रणाबाहेर जाण्याआधीच उपाययोजना तातडीने सुरू कराव्यात. राज्यात दरवर्षी जवळपास ४२.१३ लाख हेक्टर क्षेत्रावर कापूस लागवड केली जाते. या वर्षी हंगामाच्या सुरुवातीला महाराष्ट्रातील बहुतांश कापूस उत्पादक पट्ट्यात पावसाने ओढ दिली. त्यामुळे ३८.७४ लाख हेक्टर क्षेत्रावरच लागवड झाली. सध्या बहुतांश भागातील पीक पात्या व फुले लागण्याच्या अवस्थेत (४५ ते ६० दिवस) आहे. गुलाबी बोंड अळी ही कपाशीवरील अतिशय उपद्रवी कीड आहे. बीटी कपाशीला ती प्रतिकारक्षम बनल्यामुळे ४-५ वर्षांपासून प्रादुर्भावामुळे लक्षणीय नुकसान होत आहे. राज्याच्या काही भागात लवकर लागवड केलेल्या कपाशीवर मागील १२ ते १५ दिवसांपासूनच प्रादुर्भावाला सुरुवात झाली आहे. शिफारशीत वेळेत लागवड झालेल्या कपाशीवरही काही प्रमाणात प्रादुर्भावामुळे डोमकळ्या दिसून येत आहेत. सर्वेक्षणात काय आढळले? नागपूर येथील केंद्रीय कापूस संशोधन संस्थेचे (सीआयसीआर) संचालक डॉ. वाय. जी. प्रसाद यांनी मागील आठवड्यात शास्त्रज्ञांसह यवतमाळ, चंद्रपूर आणि वर्धा जिल्ह्यात दौरा केला. त्यात ५० ते ६० दिवसांच्या कपाशीवर एक ते तीन टक्क्यापर्यंत डोमकळ्या आढळल्या. संस्थेच्या नागपूर येथील प्रायोगिक क्षेत्रावरही अलीकडेच डोमकळ्यांची नोंद झाली. शेतातील कामगंध सापळ्यामध्ये पतंग आढळून आले. यावरून चालू हंगामात गुलाबी बोंड अळीच्या प्रादुर्भावाची चाहूल लागल्याचे निष्पन्न होते. सध्या हा प्रादुर्भाव आर्थिक नुकसान पातळीच्या खाली असल्याने घाबरण्याचे कारण नाही. मात्र वाढता प्रादुर्भाव रोखून पुढील नुकसान टाळण्यासाठी संस्थेने शिफारस केलेल्या एकात्मिक व्यवस्थापन पद्धतीचा वेळेत अवलंब करणे गरजेचे आहे. उपाययोजना
कीटकनाशकांचा वापर ( कीडनाशक मात्रा प्रति १० लिटर पाणी) फवारणीची वेळ - पात्या लागण्याची अवस्था (पेरणीनंतर दिवस (४५ ते ६० दिवस)
फवारणीची वेळ- फुलोरा ते बोंडे लागण्याची अवस्था (६० ते ९० दिवस)
कीटकनाशके फवारताना घ्यावयाची काळजी : रसशोषक किडीचा उद्रेक टाळणे, किडीमध्ये प्रतिकारकक्षमता वाढीस लागू नये, फवारणी करणाऱ्या व्यक्तीस विषबाधा होऊ नये यासाठी पुढील बाबींकडे काळजीपूर्वक लक्ष द्यावे.
संपर्क ः डॉ. बाबासाहेब फंड, ७५८८७५६८९५ (लेखक केंद्रिय कापूस संशोधन संस्था, नागपूर येथे शास्त्रज्ञपदी कार्यरत आहेत.)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.