थंडीचा केळी बागेवर होणारा परिणाम अन् उपाययोजना

राज्यातील केळी लागवड क्षेत्रामध्ये तापमान कमी होऊन थंडीमध्ये वाढ झाली आहे. सध्या मृग बाग लागवड केळफूल पडण्याच्या अवस्थेत, तर कांदेबाग मुख्य वाढीच्या अवस्थेत आहे. केळी पिकाच्या उत्तम वाढ व उत्पादनासाठी १६ ते ४० अंश सेल्सिअस तापमानाची आवश्यकता असते. तापमान १२ अंश सेल्सिअसच्या खाली गेल्यास त्याचा केळी पिकावर अनिष्ट परिणाम होतो. थंडीचा होणारा परिणाम  लागवडीवर होणारा परिणाम  ऊतीसंवर्धीत रोपे सेट होण्यासाठी तापमान १६ ते ४० अंश सेल्सिअसदरम्यान असणे आवश्यक असते. कांदे बाग लागवडीस उशीर होईल तसा थंडी वाढल्याने रोपांच्या वाढीवर अनिष्ट परिणाम होतो. मुळावर होणारा परिणाम  उतिसंवर्धित रोपांच्या कांदेबाग लागवडीमध्ये कमी तापमानामुळे मुळांची संख्या व लांबी कमी होते. तसेच मुळांच्या अन्न व पाणी शोषणाची कार्यक्षमतेवर विपरीत परिणाम होतो. पानांच्या वाढीवर होणारा परिणाम 

झाडाच्या वाढीवर होणारा परिणाम  कमी तापमानामुळे झाडाची वाढ मंदावते. वाढ कमी झाल्यामुळे केळफुल बाहेर पडण्यास उशीर लागतो. परिणामी, केळी निसवण्याचा कालावधी लांबतो. त्यामुळे उत्पादन खर्चात वाढ होते. बुंध्यावर व घडावर होणारा परिणाम  कमी तापमानामुळे केळीच्या बुंध्यावर व घडाच्या दांड्यावर काळपट तपकिरी चट्टे दिसतात. हे चट्टे वाढत जाऊन घड सटकतो. फळवाढीवर होणारा परिणाम  जास्त थंडीमुळे घडांची वाढ मंदावते. परिणामी, घड पक्व होण्याचा कालावधी ३० ते ४० दिवसांनी वाढतो. त्यामुळे घड काढणीस वेळ लागतो. थंडीचा परिणाम टाळण्यासाठी उपाययोजना 

करपा रोगनियंत्रण  हा रोग सरकोस्पोरा मुसी बुरशीमुळे होतो. रोगाचे प्रमुख लक्षण म्हणजे केळीच्या खालील ४ ते ५ पानांवर सुरुवातीला लहान-लहान पिवळसर लंबगोलाकार ठिपके पडतात. हे ठिपके मोठे होऊन आतील भाग तपकिरी काळपट रंगाचा होतो. नियंत्रण :  फवारणी प्रति लिटर पाणी

(टीप :  ॲग्रेस्को शिफारस आहे.) - डॉ. एस. व्ही. धुतराज, ७५८८६ १२६३२ (केळी संशोधन केंद्र, नांदेड)