लागवड वरई, राळा पिकाची...

वरई हे कमी दिवसांत लवकर वाढ होणारे पीक आहे. वरईच्या के-१, जीपीयूपी-२१ या जातींची निवड करावी. राळा पिकाची लागवड हलक्‍या ते मध्यम मगदूराच्या जमिनीत करावी. अर्जुना, पी.एस.-४ या जाती चांगले उत्पादन देतात.

वरई या पिकाला चिना, वरई, वरी, भगर असेही म्हणतात. हे कमी दिवसांत लवकर वाढ होणारे पीक आहे. तृणधान्य वर्गातील हे पीक अत्यंत कमी अशा पाण्यावर येते. नागली वगळता इतर पर्वतीय तृणधान्यावर प्रक्रिया करून त्यापासून भगर करतात. भगर तयार करण्यासाठी प्रामुख्याने वरई, सावा, बर्टी व कोद्रा या धान्याचा वापर करतात. भगर तयार करण्यासाठी उपयोगात आणलेल्या धान्यावरून भगरचे प्रकार पडतात. उदा. वरई भगर, सावा भगर, बर्टी भगर व कोद्रा भगर. वरई भगर सर्वांत उच्च प्रतीची असून, बाजारभाव चांगला मिळतो. कोद्रा भगर सर्वांत हलक्‍या प्रतीची समजली जाते व बाजारभाव कमी मिळतो.

लागवड ः

बियाणे ः

रोपवाटिका ः

सुधारीत जाती ः

खत व्यवस्थापन ः

लागवडीचे अंतर ः दोन ओळीत २५ सें.मी. आणि दोन रोपांतील १० सें.मी. अंतर ठेवून लागवड करावी.

तंत्र राळा लागवडीचे... राळा पिकाला कानगणी, कोरा, टेकाई या स्थानिक नावाने ओळखतात. कर्नाटक, आंध्र प्रदेश, मध्य प्रदेश आणि उत्तर प्रदेशात या पिकाची लागवड होते. हलक्‍या ते मध्यम मगदूराच्या जमिनीत याची लागवड केली जाते. पेरणी ः जून महिन्यात लागवड करावी. काही ठिकाणी पुनर्लागवड केली जाते. बियाणे ः पुनर्लागवड पद्धतीने पेरणी करावयाची झाल्यास प्रति हेक्‍टरी ५ किलो, ओळीत पेरणी करावयाची झाल्यास ८ ते १० किलो आणि फोकून पेरणी करावयाची झाल्यास १२ ते १५ किलो बियाणे पुरेसे होते. रोपवाटिका ः  एक ते दीड मीटर रुंद, ८ ते १० सें.मी. उंच आणि उतारानुसार लांबी ठेवून गादी वाफे तयार करावेत. पेरणी अगोदर वाफ्यांवर प्रति गुंठा १०० किलो सेंद्रिय खत पसरावे. यामुळे रोपांची वाढ चांगली होते. सुधारित जाती ः अर्जुना, पी.एस.-४ खत व्यवस्थापन ः

अंतर ः दोन ओळीतील २५ सें.मी. व दोन रोपांतील ८ ते १० सें.मी. अंतरावर पेरणी केल्यास अधिक उत्पादन मिळते. कापणी  ः जून महिन्यात पेरणी केलेले पीक सप्टेंबरअखेरपर्यंत तयार होते. उत्पादन ः जिरायती जमिनीत ५ ते १० क्विंटल, बागायती जमिनीत १० ते १६ क्विंटल प्रति हेक्टरी. चाऱ्याचे प्रति हेक्‍टरी  ४० क्‍विंटल उत्पादन मिळते. चाऱ्याचे तुकडे न करता जनावरास खाण्यास देता येते.

संपर्क ः ०२५५३-२४४०३२ (विभागीय कृषी संशोधन केंद्र, इगतपुरी, जि. नाशिक)