महात्मा फुले कृषी विद्यापीठाचा कृषी-हवामान सल्ला

भारतीय हवामानशास्त्र विभागाच्या (Indian Metrology Department) प्रादेशिक हवामान केंद्र, मुंबई च्या अंदाजानूसार मध्य महाराष्ट्रात ६ ते १२ जुलै दरम्यान कमाल तापमान, किमान तापमान आणि पावसाचे प्रमाण सरासरीइतके राहण्याची शक्यता आहे. राहुरी येथील महात्मा फुले कृषी (Mahatma Phule Agriculture University) विद्यापीठातील ग्रामीण कृषी मोसम सेवा विभागाने भात (Rice), ऊस (Sugarcane), कांदा (Onion) आणि केळी (Banana) या पिकांसाठी आणि पशू व्यवस्थापनाविषयी पुढील उपाययोजना सांगितल्या आहेतः

भात रोप वाटिका
एक हेक्टर क्षेत्रावर भात लागवडीसाठी १० गुंठे क्षेत्रावर रोपवाटीका तयार करावी. पेरणीसाठी सुधारित, संकरित वाणांचे बियाणे शासकिय यंत्रणेकडून, कृषी विद्यापीठाच्या विक्री केंद्राकडून उपलब्ध करुन ठेवावे. १ मिटर रुंदीचे, १५ सेंमी उंचीचे आणि आवश्यकतेनूसार लांबीचे गादीवाफे तयार करावेत. वाफे तयार करताना २५० किलो शेणखत प्रति गुंठा मातीत मिसळावे. पेरणीपुर्वी ३०० ग्रॅम मिठ १० लिटर पाण्यात मिसळून त्यामध्ये भाताचे बियाणे २० मिनीटे बुडवून ठेवावे. त्यानंतर सावलीत सुकवून रोपवाटिकेत पेरणी करावी. पेरणीपुर्वी बियाण्यास २.५ ग्रॅम प्रति किलो याप्रमाणे कार्बेन्डाझिम किंवा थायरम बुरशीनाशक चोळावे. त्यानंतर अझॅटोबॅक्टर, स्फुरद विरघळणारे जिवाणू व अॅझोस्पिरीलम या जिवाणू खताची २५० ग्रॅम प्रति १० किलो बियाण्यास बिजप्रक्रिया करावी.

ऊस
ऊस सध्या वाढीच्या अवस्थेत असून पूर्व मोसमी पाऊस झाल्यावर उसावरिल हुमणीचे भुंगेरे सायंकाळी बाभूळ, कडूनिंब, बोर या झाडांवर जमा होतात. अगोदर मादी भुंगेरे व त्यानंतर नर भुंगेरे बाहेर पडतात. झाडावर बसून झाडाचा पाला खातात. अशा झाडाच्या फांद्या हलवून खाली पडलेले भुंगेरे गोळा करुन रॉकेल मिश्रीत पाण्यात टाकून त्यांचा नाश करावा. पाचटाचे अच्छादन करुन एक सरी आड पाणी द्यावे. ठिबक सिंचनाचा अवलंब करावा.

कांदा
सावलीमध्ये सुकविलेल्या कांद्याची प्रतवारी करुन कांद्याची कांदाचाळीमध्ये साठवणूक करावी. चाळीच्या चारही बाजूस व तळाला बुरशीनाशकाची फवारणी करावी.

आंबा
नवीन लागवड केलेल्या आंबा कलमांना काठीचा आधार द्यावा. फळमाशीच्या नियंत्रणासाठी मिथिल युजेनॉल युक्त रक्षक सापळे बागेमध्ये एकरी ८ ते १० याप्रमाणे लावावेत.

केळी
केळी बागेमध्ये झाडे पडू नयेत म्हणून वजनाने मोठ्या असलेल्या घडास गरजेप्रमाणे बांबूने किंवा पॉलीप्रोपॅलिनच्या पट्ट्यांनी आधार द्यावा. केळीच्या बुंध्याजवळ वाढणारी पिले नियमित कापावीत. केळीवरील जुनी वाळलेली, रोगट पाने कापून बाग स्वच्छ ठेवावी.

पशुव्यवस्थापनासाठी सल्ला
-जनावरांना पशुवैद्यकाच्या सल्ल्याने जंतनाशकाची मात्रा द्यावी. लाळ्या खुरकूत, घटसर्प आणि फऱ्या रोगाच्या प्रतिबंधासाठी जनावराचे लसीकरण करुन घ्यावे.
-काही भागात पावसामुळे गवताची उगवण झाली आहे. असे कोवळे गवत जनावरे जास्त प्रमाणात खाणार नाहीत याची काळजी घ्यावी.
-शेळ्या मेंढयांमध्ये रोग प्रतिबंधक लसीकरण केले नसल्यास तातडीने लसीकरण करून घ्यावे. पावसाचा अंदाज घेऊन जनावरांसाठी योग्य निवारा करावा.