Fertilizer Management : केळी पिकाच्या सिंचनासह खत व्यवस्थापनावर द्या भर

Banana Management : राज्यातील मागील काही दिवसांपासून तापमानात चांगलीच वाढ झाली आहे. तर काही भागांत वादळी वारे, अवकाळी पाऊस व गारपीट झाली आहे.

या सर्व अचानक बदलत्या हवामानाचा केळी पिकावर विपरित परिणाम होतो. त्यामुळे नुकसान होण्याची शक्यता असते. त्यासाठी बागेची योग्य काळजी घेणे आवश्यक आहे.

- सध्या मृगबाग काढणीच्या अवस्थेत आहे. घडांची काढणी व हाताळणी काळजीपूर्वक करावी. योग्य पक्वतेच्या घडांची काढणी शक्यतो सकाळी लवकर किंवा सायंकाळी करावी. घडांची काढणी केल्यानंतर ते अलगत मातीसोबत संपर्क न होऊ देता पॅकिंग शेडमध्ये आणावेत.

- काही ठिकाणी उशिरा लागवड केलेल्या मृगबागेतील निसवण सुरू असेल. घडाच्या गुणवत्ता वाढीसाठी केळफूल व शेवटची फणी कापल्यानंतर, घडांवर पोटॅशिअम डायहायड्रोजन फाॅस्फेट (०.५ टक्का) ५ ग्रॅम अधिक युरिया (१ टक्का) १० ग्रॅम प्रतिलिटर पाण्यातून स्टिकरसह फवारणी करावी. या फवारणीनंतर १५ दिवसांनी दुसरी फवारणी करावी.

- तीव्र सूर्यप्रकाश, धूलिकण, पानांचे घर्षण यापासून घडांच्या गुणवत्तेवर विपरीत परिणाम होतात. घडांचे संरक्षण घड ६ टक्के सच्छिद्रतेच्या पाॅलिथिन पिशवीने झाकून घ्यावेत.

- केळी पिकास सोटमूळ नसते. केळीला येणारी तंतूमय मुळे जमिनीच्या वरच्या थरात येतात. त्यामुळे वाऱ्यांमुळे केळी झाडांचे मोठे नुकसान होते. झाडांना पाॅलिप्राॅपिलीनच्या पट्ट्या किंवा बांबूच्या साह्याने आधार द्यावा.

- बागेभोवती वारारोधक कुंपण म्हणून शेवरी लागवड फायदेशीर ठरते. शेवरी लागवड केली नसल्यास, वारारोधक कुंपण म्हणून शेडनेटचा वापर करावा.

- जून- जुलै लागवडीच्या बागेला प्रति दिन प्रति झाड १८ ते २० लिटर, ऑक्टोबर लागवडीस ९ ते ११ लिटर तर फेब्रुवारी- मार्च लागवडीतील बागेस ४.५ ते ६.५ लिटर पाणी द्यावे.

- जून, ऑक्टोबर व फेब्रुवारी या सर्वच लागवडीमध्ये ऊसाचे पाचट, गव्हाचे काड किंवा हरभऱ्याचा भुस्सा यांचे आच्छादन करावे. तसेच झाडांवर केओलीन ८० ग्रॅम प्रति लिटर पाणी याप्रमाणे १५ दिवसांच्या अंतराने फवारणी करावी.

खत व्यवस्थापन

- ऑक्टोबर लागवडीच्या बागेमध्ये जमिनीद्वारे युरिया ३६ किलो तर ठिबक सिंचनाद्वारे युरिया ५.५ किलो अधिक म्युरेट ऑफ पोटॅश ७ किलो प्रति १००० झाडे याप्रमाणात द्यावे.

- फेब्रुवारी लागवडीस प्रति १ हजार झाडांना जमिनीतून युरीया ८२ किलो, तर ठिबक सिंचनाद्वारे युरिया ५.५ किलो, मोनोअमोनिअम फाॅस्फेट ४.६५ किलो आणि म्युरेट ऑफ पोटॅश ३ किलो प्रमाणे द्यावे.

नवीन लागवडीचे नियोजन

- नवीन केळी लागवडीचे नियोजन हे साधारणपणे मे महिन्याच्या दुसऱ्या पंधरवाड्यात किंवा जूनमध्ये करावे. लागवड गादीवाफ्यावर करावी.

- लागवडीसाठी वेळेवर उती संवर्धित रोपांची उपलब्धता होईल असे नियोजन करावे. जेणेकरून कुकुंबर मोझॅक (सीएमव्ही) या विषाणूजन्य रोगाला अटकाव घालता येईल.

- केळी लागवडीवेळी बागेभोवती वारारोधक कुंपण म्हणून शेवरीची लागवड करावी.

संपर्क - डॉ. चंद्रशेखर पुजारी, ९४२०९४३१४६, ०२५७-२२५०९८६, (अखिल भारतीय समन्वयीत फळ सुधार प्रकल्प, केळी संशोधन केंद्र, जळगाव)