पुणे ः ‘‘परसबागेत बेडकांचे संवर्धन करतोय म्हणून चेष्टेचा विषय झालेला मंगेश आज बेडकांच्या नष्ट होत चाललेल्या प्रजातींचा संवर्धक म्हणून ओळखला जातोय. आंतरराष्ट्रीय स्तरावर नावाजलेले निसर्गतज्ज्ञ डॉ. वरद गिरी मंगेशच्या परसबागेत बेडकांच्या नोंदी घेण्यासाठी येतात, हे पर्यावरण आणि बेडकांच्या संवर्धनाच्या दृष्टीने महत्त्वाचं पाऊल ठरलं आहे... ही गोष्ट आहे होडावडे (ता. वेंगुर्ला, जि. सिंधुदुर्ग) गावात शेती, कुक्कुटपालन, शेळीपालनात रमलेल्या मंगेश सुहास माणगावकर या कृषी पदाविधारकाची. पावसाळ्यात शेती, डबक्यांमध्ये दिसणारा बेडूक हा कीडनियंत्रण करणारा शेतकऱ्यांचा मित्र. परंतु भात शेतीत रासायनिक खते आणि कीडनाशकांचा अनियंत्रित वापर, तसेच काही कारणांमुळे बेडकांच्या प्रजाती लुप्त होण्याच्या मार्गावर आहेत. परंतु गेल्या १५ वर्षांपासून दुर्लक्षित बेडकांच्या संवर्धनात मंगेश रमला आहे. होडावडे येथील मंगेशच्या परसबागेतील चार डबक्यांत बेडकांच्या आठ प्रजाती नांदताहेत. काही लुप्त होणाऱ्या प्रजाती देखील येथे पाहावयास मिळतात. नैसर्गिक पद्धतीचा अधिवास असल्याने बेडकांची संख्या दरवर्षी वाढताना दिसते.
नैसर्गिक अधिवासात बेडकांचे संवर्धन...
परसबागेत ‘मलबार ग्लायडिंग फ्रॉग’ मंगेशच्या परसबागेत दरवर्षी इंडियन बुल फ्रॉग, फंगाईड फ्रॉग, नॅरो माउथ फ्रॉग, मलबार ग्लायडिंग फ्रॉग, स्कीटरिंग फ्रॉग, बलून फ्रॉग, कॉमन ट्री फ्रॉग, कॉमन टोड या बेडकाच्या प्रजाती दिसतात. गेल्या सहा वर्षांपासून मंगेशच्या परसबागेतील डबक्यात पश्‍चिम घाटात प्रदेशनिष्ट असलेली ‘मलबार ग्लायडिंग फ्रॉग’ ही प्रजाती दिसते. हा बेडूक डबक्याच्या वर असणाऱ्या झाडांवर फोमनेस्ट करून त्यात अंडी घालतो. काही दिवसांनी अंड्यातून बाहेर आलेली पिले पानांवरून थेट डबक्यात उडी मारतात. दुर्मीळ होत चाललेल्या बेडकांच्या संवर्धनासाठी मंगेशने डबक्याच्या शेजारी जास्वंद, समई, चिकूची झाडे लावली आहेत. आता बेडकाची ही प्रजाती या झाडांवर फोमनेस्ट बनविते. त्यामुळे दरवर्षी या प्रजातींच्या बेडकांची संख्या वाढत आहे. - मंगेश माणगावकर, ७४९८६२१२३५
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.