कुक्कुटपालन, फलोत्पादनातून मिळवले आर्थिक स्थैर्य

विज्ञान शाखेत पदवी घेतल्यानंतर दीपक खैरनार यांना कमी पगाराची नोकरी मिळाली. पण ती रडतखडत करत राहण्यापेक्षा आपली शेती कधीही बरी, हा विचार करून फलोत्पादनाला कुक्कुटपालनाची जोड दिली आहे. उत्तम आर्थिक नियोजनातून स्थैर्य आणि शेतीचा आनंदही मिळवत आहेत. नाशिक जिल्ह्यातील आखातवाडे (ता. सटाणा) येथील दीपक हरिश्‍चंद्र खैरनार यांचे २००७ मध्ये विज्ञान शाखेतून पदवी मिळवली. २००८ मध्ये एका खासगी महाविद्यालयात प्रयोगशाळा सहायक म्हणून नोकरीही मिळाली. मात्र पगार अवघा २ हजार रुपये. त्यातून कुटुंबांचा खर्च भागण्याचीच मुश्कील. अशा नोकरीपेक्षा आपली शेतीच बरी, हा विचार करून त्यांनी पुन्हा गावाची वाट धरली. २००९ पासून अभ्यासूवृत्तीने शेती व कुक्कुटपालन व्यवसाय करतानाच कामाची एक शिस्त बसवलेली आहे. व्यवसायाला सुरुवात २००९ मध्ये नोकरी सोडल्यानंतर शेतीपूरक म्हणून कुक्कुटपालन व्यवसाय करण्याचे ठरवले. बॅंकेकडून ५ लाख रुपये कर्ज घेत ५ हजार पक्षीक्षमतेचे शेड उभारले. करार पद्धतीने कुक्कुटपालन व्यवसायात शास्त्रीय पद्धतींचा अवलंब, त्यास उत्तम व्यवस्थापनाची जोड दिली. योग्य परतावा व सुविधा देणाऱ्या कंपनीबरोबर व्यवसाय करत आल्यामुळे गेल्या १२ वर्षांपासून यशस्वी झाले आहेत. कंपनीकडून पक्षी, कुक्कुटखाद्य, औषधे मिळतात. तज्ज्ञांचे मार्गदर्शन मिळते. कुक्कुटपालन व्यवसायात एकदाच केलेल्या गुंतवणुकीवर स्वतःचे कष्ट, व्यवस्थापन यामुळे आर्थिक घडी सावरल्याचे दीपक सांगतात. काटेकोर नियोजन हीच ताकद

व्यवसाय दृष्टिक्षेपात 

एकूण उत्पादन खर्च 

निव्वळ नफा 

फलोत्पादनातही अभ्यासपूर्ण कामकाज शेतीत नावीन्यपूर्ण पीक प्रयोग करण्यापूर्वी बाजारपेठेत मागणी, कमी खर्चात व कमी जोखमीची फळपिके घेण्याकडे त्यांच्या कल राहिला आहे. शेतीत बहुपीक पद्धतीचा अवलंब करणे आवडीचा भाग आहे. कमीत कमी खर्चाच्या पिकांची ते प्राधान्याने निवड करून लागवड करतात. उदा. लिंबू, बोर तर पूर्वी त्यांनी शेवगा ३ वर्षे लागवड केली होती. २०१३ पासून डाळिंब शेती सुरू केली. सुरुवातीला सिंचन सुविधांचा अभाव, नैसर्गिक आपत्ती, तेलकट डाग, मर रोग अशी अडचणी आल्या तरी त्या काळात पूरक व्यवसायातून उत्पन्न येत असल्याने तग धरता आला. शेती व पूरक व्यवसायामध्ये पत्नी सोनाली यांची मोलाची मदत होते. आवश्यकता भासल्यास बाहेरील मनुष्यबळही घेतले जाते. तण व्यवस्थापन, शेतीमाल काढणी, हाताळणी, प्रतवारी, त्यांची विक्री ही सर्व कामे ते स्वतः पाहतात. आर्थिक शिस्तीचा असाही आदर्श 

- दीपक खैरनार  ९४२१५००३०३